Obóz Auschwitz to symbol Holocaustu – zagłady milionów niewinnych ofiar nazistowskiego terroru. Został założony przez Niemów w 1940 na przedmieściach Oświęcimia.

Historia obozu

Obóz wybudowano ze względu na rosnącą liczbę więzionych przez Niemców Polaków. 14 czerwca 1940 roku do obozu dotarł pierwszy transport więźniów. W 1942 roku placówkę włączono do zbrodniczego programu wymordowania Żydów zamieszkujących Europę – tak zwanego Ostatecznego Rozwiązania kwestii Żydowskiej. Obóz stale się rozwijał i w 1944 roku stanowił zespół trzech obozów. Aushwitz I mieścił się na terenie przedwojennych koszar wojskowych. Aushwitz II – Birkenau (Brzezinka), był największy ze wszystkich. To tutaj, na największą skalę, odbywał się proceder masowej zagłady. Pod nazwą Aushchwitz III kryje się szereg podobozów działających przy fabrykach i gospodarstwach rolnych. Więźniowie wykonywali tutaj niewolniczą pracę na rzecz nazistowskich okupantów.  

 

Obozy były odseparowane przez nazistów od świata zewnętrznego. Tereny, na których zostały wybudowane obozy były wysiedlone. Zabudowania zburzone lub zajęte przez esesmanów pracujących w obozie i ich rodziny.  Strefa wpływów komendanta obozu i podległych mu esesmanów obejmowała około 40 kilometrów kwadratowych. Pomimo licznych straż, zasieków i drutów kolczastych, odnotowano kilka ucieczek z obozu, niemniej stanowiły one jedynie wyjątek.

Na początku roku 1945 władze obozu „ewakuowały” w głąb III Rzeszy niemal sześćdziesiąt tysięcy więźniów. Sądzi się, że w ramach tej akcji zginęło z wycieńczenia lub zamordowanych przez nazistów około piętnaście tysięcy więźniów. W tym samym czasie Niemcy usuwali wszelkie dowody zagłady – wysadzali w powietrze komory gazowe, niszczyli dokumenty i rujnowali magazyny ze zrabowanym mieniem. W chwili wyzwolenia obozu przez czerwonoarmistów na jego terenie znajdowało się około siedem tysięcy więźniów, większości w fatalnym stanie fizycznym i psychicznym.

Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau

Muzeum zostało utworzone dzięki staraniom jego byłych więźniów. Na jego terenie znajdują się pozostałości pierwszego i drugiego obozu. Obiekty, jakie można tam zwiedzać to więzienne baraki, ruiny krematoriów i komór gazowych, ogrodzenie z drutu kolczastego oraz rampa kolejowa, na którą dostarczano transporty z więźniami z całej Europy.

Tereny muzealne obejmuje strefa ochronna mająca na celu zachowanie dla przyszłych pokoleń tego świadectwa tragicznej przyszłości. Co więcej w 1979 zostały wpisane na listę UNESCO. Goście muzeum mają możliwość zwiedzenia poszczególnych poobozowych obiektów. Na terenie wybranych bloków w obozie pierwszym prezentowane są wystawy opisujące historię obozu i obywateli tych krajów, z których hitlerowcy transportowali więźniów do Oświęcimia.

To prawda, że zwiedzanie Aushwitz nie należy do przyjemności. Niemniej chociaż raz w życiu warto odwiedzić to miejsce – co będzie formą swoistej pielgrzymki, lekcji historii i próbą uczczenia ofiar nazistowskich zbrodni.